کد مطلب:1068 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

آيا عدالت اجتماعي براي سلامت و سعادت جامعه بشري ضروري است؟

امروزه ، عدالت اجتماعي همانند آزادي و دموكراسي و بعضي كلمات ديگر ، ظاهري جالب و فريبنده دارد و براي همين است كه در سرلوحه برنامه هر مكتب و حزبي اين جمله به چشم مي خورد .
مفهوم حقيقي عدالت اجتماعي حاكميّت قوانين عادلانه در اجتماع است كه در زير سايه چنين قوانيني ، هر صاحب حقي بحقش برسد ؛ استعدادها پرورش يابد و عقل ها بارور شود . به گونه اي كه هيچ حقّي ناديده گرفته نشود و از اين رهگذر ، كسي ستم نبيند . جامعه بشري به عنوان بخشي از جهان هستي ، بايد با نظام عادلانه آفرينش همانند و همسو باشد ؛ حال براي اينكه بقوانين عادلانه جهان هستي بهتر پي ببريم ، تا قوانين اجتماعي بر پايه آن ، استنساخ كنيم ،
به چهار آيه از قرآن كريم مي نگريم :
- در سوره فاطر ( 41 ) مي فرمايد :
« اِنْ اللَّهَ يمسك السموات و الارض ان تزولا » ؛ خداوند ، آسمان ها و زمين را از نابودي حفظ مي فرمايد .
- در سوره فرقان ( 2 ) مي فرمايد :
« و خلق كل شيي فقدره تقديراً » ؛ خدا هر چيز را آفريده و براي آن اندازه خاص مقرّر فرمود .
- در سوره آل عمران ( 18 ) مي فرمايد :
« شهداللَّه انه لااله الاهو والملائكه واولوالعلم قائما بالقسط » ؛ خدا آگاه است كه جز خودش خدايي نيست و فرشتگان نيز گواهند در حالي كه جهان را به عدالت برپاداشته است .
- در سوره فاطر ( 43 ) مي فرمايد :
« فلن تجد لسنة اللَّه تبديلاولن تجد لسنة اللَّه تحويلا » ؛ هرگز در سنّت خدا تغيير و تبديلي نخواهد يافت .
از اين چهار آيه مي فهميم كه اولاً : يك قدرت بر تمام جهان مسلّط است كه هر موجود را به جاي خود و همه جهان را مجموعاً نگهداري مي كند . ثانياً : هر موجودي به اندازه معيني و داراي استعداد خاصّي آفريده شده است ؛ ثالثاً : ميان موجودات از كوچك و بزرگ به قانون عدالت توازن و هم آهنگي برقرار گشته كه از مجموع آنها واحدي به نام جهان تشكيل يافته و همه داراي يك نظم و يك روشند كه همان قانون جهان يا سنّت خدا ناميده مي شود ؛ رابعاً : سنّت خدا كه قوانين عالم باشد ثابت است و هرگز در آنها تغيير و تبديلي رخ نمي دهد .
اين مطالب را هم از آيات قرآن و هم از راه عقل و مشاهده احوال موجودات مي فهميم . افراد بشر نيز هم جزئي از اين جهانند و ناچار محكوم اين قوانين هستند .
جهان هستي به قدرت و عدالت برپاست . قدرت است كه هر جسم را در جاي خود نگاه مي دارد و آن را از متلاشي شدن حفظ مي كند . و عدالت تكويني است كه هر موجودي را آن گونه كه بايد در جايگاه شايسته قرار مي دهد و همه را به كمال لايق خود مي رساند . و در نتيجه اين قدرت و عدالت است كه هيچ چيز از حد خود تجاوز نمي كند و حد هر چيزي براي خودش محفوظ مي ماند .
در جامعه بشري نيز بايد قدرتي باشد كه آن جامعه را از فروپاشي نگهداري كند و عدالتي باشد كه هر طبقه و فرد را در حد خود قرار دهد و حد او را برايش حفظ كند تا نه كسي از حد خود تجاوز كند و نه كسي از حد خود محروم بماند .
در جهان قوانيني ثابت حكم فرماست كه هر موجودي از آن تخلف كند ، نابود مي شود . براي بقاء نظام اجتماعي نيز به قوانين ثابتي نياز است كه هر جامعه اي آن قوانين را نشناسد و يا بشناسد و از آن پيروي نكند ، روبه فنا مي رود .